8 Maddede Kapsaisin Nedir ? Ne işe Yarar ?
24-04-2023
17:17
Kapsaisin; Solanaceae familyasından, Capsicum annum diye adlandırılan acı kırmızı biberden elde edilir. Kapsaisin (8-metil-N-vanilil-6-nonenamide) bir homovalinik asit derivesi ve yağda eriyen bir fenoldür. Biber Brezilya merkezli Güney Amerika kökenli olup; hemen hemen dünyanın her tarafına yayılmıştır. Kapsaisinin insanlara farklı konu başlıklarında pek çok faydası bulunmaktadır.
1. Kapsaisinin analjezik ve anti-inflamatuar etkisi:
Acı kırmızı biberden elde edilen kapsaisinin krem şeklinde cilde uygulanabilen bir preparattı vardır. Kapsaisin’in merkezi sinir sisteminde ağrı uyarılarının iletilmesinde ve inflamasyonda rol aldığı bilinen P maddesini azaltarak etkili olduğu gösterilmiştir. P maddesi duyusal C-liflerinden salınan bir nörotransmiterdir. Kapsaisin ise özgün bir P maddesi antagonistidir. Böylece Kapsaisin ekstreleri sinir incinmeleri ve aşırı ağrıya neden olan Kapsaisin zonada ağrıyı dindirmek amacı ile lokal olarak kullanılmaktadır.
Araştırmacı Scott ve Brain sıçanlarda capsaicin’in deriye lokal uygulanmasıyla doza bağlı olarak kan akışının hızlandığını, calcitonine bağlı peptidler aracılığı ile arteriollerde dilatasyon oluşturduğunu belirtmişlerdir. Ratlarda capsaicin’e duyarlı sinirlerin farklılaşması, capsaicin’in sürekli ve düzenli enjeksiyonu ile sağlanarak, VR-1 immun pozitif reaksiyonun sinir sonlarında, müköz kollum hücrelerinde ve submukozada kan damarları çevresinde belirgin şekilde arttığı saptanmıştır. Bu reseptörlerin aktivitesi sonucu midede hücre bölünmesinde ve kan akışında oluşan artış ile mukozal koruyuculuğun sağlandığı bildirilmektedir38. Ratlarda capsaicin uygulaması sonrası trapezius, rhomboideus ve longissimus kaslarında SP ve CGRP incelenerek bu nörotransmitterlerin kan akışının lokal düzenlenmesinde etkin rolü olduğu bildirilmiştir
2. Kapsaisinin anti-kanserojenik etkisi:
Birçok epidemiyolojik çalışma karotenoid içeren meyve ve sebze alımının insanlarda kanseri önleyici etkisi olduğunu göstermiştir.
3. Kapsaisinin anti-lipemik etkisi :
Kırmızı biberden elde edilen beta-karoten, kapsantin açil deriveleri ve kapsorubin açil deriveleri gibi karotenoidlerin birleşimi LDL nin oksidasyonunu belirgin olarak azaltır, poliansatüre yağ asidi rezidülerinden konjuge çift bağ oluşmasını engeller, küçük yoğunluktaki LDL subfraksiyonu içeriğini azaltır ve kolesterolün 5-epoksikolesterol, 7-ketokolesterol ve 7-beta-hidroksikolesterol gibi oto-oksidize ürünlere dönüşmesini inhibe ederler. Gupta ve ark. Kırmızı biberde bulunan kapsikum oleoresini diyetsel hiperkolesterolemik gerbillere 75mg/kg vücut ağırlığı/gün dozunda vererek etkisini gözlemişler, serum kolesterol ve trigliseridlerini %70 ve %66, karaciğer kolesterol ve trigliseridlerini ise %70.9 ve %68.7 oranında azalttığı aterojenik beslenen kontrolerle karşılaştırılarak ortaya konmuştur.
4.Kapsaisinin antioksidan etkisi:
Kırmızı biber diyetsel antioksidanların(flavonoidler, fenolik asitler, karotenoidler, A vitamini, askorbik asit, tokoferoller) ve acı kapsaisinoidlerin (kapsaisin, dihidrokapsaisin ve benzeri analologlar) en büyük kaynaklarından biridir. Kapsaisinoidlerin belirgin bir antioksidan aktivitesi olduğu bilinmektedir.
5.Kapsaisinin enerji dengesi üzerine etkisi:
Kırmızı biber ve kafein alımının makro-nutrisyon ve enerji dengesi üzerine etkisini araştırılmış, toplam enerji alınımını azaltıp, harcanmasını artırdığını gözlemişlerdir. Ayrıca kalp hızının spektral analizi kırmızı biberin bu etkiyi sempatik: parasempatik sinir sistemi aktivitesi oranını artırması ile ilgili olduğuna dikkat çekmiştir. Bu sonuçlar kırmızı biber ve kafein alımının enerji dengesinde belirgin bir değişikliğe neden olduğunu göstermiştir. Amerika Birleşik Devletlerinde kan dolaşımını artırıp fibrin oluşumunu azaltmak amacı ile kullanılan ticari formda kapsaisin içeren tabletler bulunmaktadır.
6.Kapsaisinin anti-dispeptik etkisi :
Visseral sensoryomotor fonksiyonların kontrolünde kapsaisine duyarlı afferentler etkilenmektedir. İnsanlarda mide proksimalinin sensoryomotor fonksiyonları üzerine kapsaisinin etkisi araştırılmış, kapsaisin alımının mide proksimalinde gevşemeye neden olduğu gösterilmiştir. Kapsaisin uygulaması basınç ve rahatsızlık hissine yol açan duvar gerilimini belirgin derecede azaltmaktadır. Ancak midenin bir yemeğe karşı uyumu kapsaisin tarafından değiştirilememektedir. Mide üzerine Kapsaisinin etkilerini özetlersek; mide proksimalinin, tonusunu azaltmak, fazik kontraktilitesini inhibe etmek ve proksimal gastrik gerilime duyarlılığı artırmak olarak sıralanabilir.
7.Kapsaisinin anti-bakteriyel etkisi :
Kırmızı biber ekstrelerinin Listeria monositogenes, Salmonella tifimurium, Basillus cereus, Pseudomonas aeruginosa ve Stafilokok aureus üzerindeki inhibitör etkileri agar difüzyon metodu kullanılarak gösterilmiştir. Bakterilerin eliminasyonunda bitki ekstreleri ve düşük pH gibi anti-mikrobiyal parametrelerin kombine edilerek kullanılması yaygındır. Kırmızı biber ekstreleri de doğal bir antibakteriyel ajan olarak sıklıkla kullanılmaktadır.
8.Kapsaisinin immunsupressif etkisi:
Kapsaisin immunmodülatör etkisini immunoglobulin üretimi ve lenfosit proliferasyonunun, monositlerde P maddesi ve reseptörlerinin düzenlemesi ve monosit hücre dizilerinde platelet-aktive edici faktör tarafından indüklenen sitosolik kalsiyum artışının engellenmesi ile göstermektedir.
Araştırmacıların değerli çalışmaları sonucunda görülüyor ki Kapsaisin insan sağlığına çok faydalı bir bileşiktir. Vitta Şampuan ve Saç Kremlerinin içeriğinde kapsaisin bulunmaktadır. Deriye yakın kılcal kan damarlarına nüfus edip, kan akışını hızlandırır. Saç köklerinde hızlandırılan kan akışı ile yenilenme sağlar ve kırılgan ince saçlarınızı daha da güçlendirir. Kapsaisin içerikli Vitta Şampuan ve Saç Kremi saç dökülmesine karşı etkili bir savaşçıdır.
Kaynaklar:
1. Hamadaa H, Nishida K, Furuya T, Ishihara K, Nakajima N. Preparation of a new pepper: chemoenzymatic synthesis of capsaicin oligosaccharide and 8-nordihydrocapsaicin oligosaccharide. Journal of Molecular Catalysis B: Enzymatic 2001; 16:115-119. E-kapsiat Dihidrokapsiat Nordihidrokapsiat Z-kapsiat Şekil.2.Kapsaisin ve kapsiatların kimyasal yapılarının karşılaştırılması 8 2. Green BG, Hayes JE. Capsaicin as a probe of the relationship between bitter taste and chemesthesis. Physiology and Behavior 2003; 79: 811-821. 3. Erdoğrul ÖT. Kahramanmaraş’ta satılan acı kırmızı pul biberin bazı mikrobiyolojik özellikleri. Fen ve Mühendislik Dergisi 2000; 3(21): 108-113. 4. Frerick H, Keitel W, Kuhn U, Schmidt S, Bredehorst A, Kuhlmann M. Topical treatment of chronic low back pain with a capsicum plaster. Pain 2003; 106:59-64. 5. Mason L, Moore RA, Derry S, Edwards JE, McQuay HJ. Systematic review of topical capsaicin for the treatment of chronic pain. BMJ 2004; 10: 1-5. 6. Maoka T, Tsushima M, Nishino H. Isolation and characterization of dinochrome A and B, anti-carcinogenic active carotenoids from the fresh Water red tide Peridinium bipes. Chem Pharm Bull 2002; 50(12): 1630-1633. 7. Morre DJ, Morre DM. Synergistic Capsicum-tea mixtures with anticancer activity. J Pharm Pharmacol 2003; 55(7): 987-994. 8. Kang SN, Chung SW, Kim TS. Capsaicin potentiates 1,25-dihydoxyvitamin D3- and all- trans retinoic acid-induced differentiation of human promyelocytic leukemia HL-60 cells. Eur J Pharmacol 2001; 420(2-3): 83-90. 9. Medvedeva NV, Andreenkov VA, Morozkin AD, Sergeeva EA, Prokof'ev IuI, Misharin AIu. Inhibition of oxidation of human blood low density lipoproteins by carotenoids from paprika. Biomed Khim 2003; 49(2):191-200. 10. Gupta RS, Dixit VP, Dobhal MP. Hypocholesterolaemic effect of the oleoresin of Capsicum annum L. in gerbils (Meriones hurrianae Jerdon). Phytother Res 2002; 16(3): 273-375. 11. Nakano N, Shirasaka N, Masuoka K, Murakami T, Watanabe T, Kobata K, Shimizu S, Yoshizumi H. Inhibitory effects of capsaicinoids on fatty acid desaturation in a rat liver cell line. Biosci Biotechnol Biochem 2001; 65(8): 1859-1863. 12. Kwon MJ, Song YS, Choi MS, Song YO. Red pepper attenuates cholesteryl ester transfer protein activity and atherosclerosis in cholesterol-fed rabbits. Clin Chim Acta 2003; 332(1-2): 37-44. 13. Kawada T, Hagihara K, Iwai K. Effects of capsaicin on lipid metabolism in rats fed a high fat diet. J Nutr 1986; 116(7):1272-1278. 14. Güzel S, Coşar N, Bağlamış H. Şanlıurfa isot biberinin invitro ve invivo antioksidan gücü. 18. Ulusal biyokimya kongresi kitapcığı(baskıda). 15. Rosa A, Deiana M, Casu V, Paccagnini S, Appendino G, Ballero M, Dessi MA. Antioxidant activity of capsinoids. J Agric Food Chem 2002; 50(25): 7396-7401.
9 16. Lee CYJ, Kim M, Yoon SW, Lee CH. Short-term control of capsaicin on blood and oxidative stress of rats in vivo. Phytotherapy Research 2003; 17: 454-458. 17. Sancho R, Lucena C, Macho A, Calzado MA, Blanco-Molina M, Minassi A, Appendino G, Munoz E. Immunosuppressive activity of capsaicinoids: capsiate derived from sweet peppers inhibits NF-kappaB activation and is a potent antiinflammatory compound in vivo. Eur J Immunol 2002; 32(6): 1753-1763. 18. Zhang J, Nagasaki M, Tanaka Y, Morikawa S. Capsaicin inhibits growth of adult T-cell leukemia cells. Leuk Res 2003; 27(3): 275-283. 19. Kogure K, Goto S, Nishimura M, Yasumoto M, Abe K, Ohiwa C, Sassa H, Kusumi T, Terada H. Mechanism of potent antiperoxidative effect of capsaicin. Biochimica et Biophysica Acta 2002; 1573: 84-92. 20. Yoshioka M, Doucet E, Drapeau V, Dionne I, Tremblay A. Combined effects of red pepper and caffeine consumption on 24 h energy balance in subjects given free access to foods. Br J Nutr 2001; 85(2): 203-211. 21. Chaiyata P, Puttadechakum S, Komindr S. Effect of chili pepper (Capsicum frutescens) ingestion on plasma glucose response and metabolic rate in Thai women. J Med Assoc Thai 2003; 86(9): 854-860. 22. Lee KJ, Vos R, Tack J.Effects of capsaicin on the sensorimotor function of the proximal stomach in humans. Aliment Pharmacol Ther 2004; 19(4): 415-425. 23. Bortolotti M, Coccia G, Grossi G, Miglioli M. The treatment of functional dyspepsia with red pepper. Aliment Pharmacol Ther 2002; 16(6):1075-1082. 24. Bortolotti M, Coccia G, Grossi G. Red pepper and functional dyspepsia. N Engl J Med 2002; 346(12): 947-948. 25. Larauche M, Anton PM, Peiro G, Eutamene H, Bueno L, Fioramonti J. Role of capsaicin-sensitive afferent nerves in different models of gastric inflammation in rats. Auton Neurosci 2004; 110(2): 89-97. 26. Careaga M, Fernandez E, Dorantes L, Mota L, Jaramillo ME, Hernandez-Sanchez H. Antibacterial activity of Capsicum extract against Salmonella typhimurium and Pseudomonas aeruginosa inoculated in raw beef meat. Int J Food Microbiol. 2003; 83(3): 331-335. 27. Santoni G, Amantini C, Lucciarini R, Perfumi M, Pompei P, Piccoli M. Neonatal capsaicin treatment affects rat thymocyte proliferation and cell death by modulating substance p and neurokinin-1 receptor expression. Neuroimmunomodulation 2004; 11(3): 160-172.